Diclofenac: maatregelen om het cardiovasculair risico te verminderen

Het Risicobeoordelingscomité voor geneesmiddelenbewaking (PRAC: Pharmacovigilance Risk Assessment Committee) van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA: European Medicines Agency) is van mening  dat de voordelen van diclofenac, een niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddel (NSAID) , opwegen tegen het risico op trombo-embolische accidenten.Het  PRAC beveelt aan dat dezelfde voorzorgsmaatregelen die reeds in voege zijn voor selectieve COX-2 inhibitoren(andere groep van ontstekingsremmers)om de risico’s op cardiovasculaire accidenten te beperken, ook moeten toegepast worden voor diclofenac

Het PRAC van het EMA heeft besloten dat de effecten van diclofenac op het hart en de circulatie bij systemisch gebruik (ingenomen via capsules, tabletten of injecties) vergelijkbaar zijn met die vanselectieve COX-2 inhibitoren, een andere groep vanontstekingsremmers. Dit geldt met name wanneer diclofenac wordt gebruikt in een hoge dosis (150 mg per dag) en bij langetermijnbehandeling (1 jaar). Het PRAC besluit dat de baten van diclofenac nog steeds opwegen tegen de risico’s, maar beveelde aan dat de voorzorgsmaatregelen die reeds in voege zijn voor selectieve COX-2 inhibitoren om de risico’s op arteriële trombo-embolische accidenten (bloedstolsels in de aders) te beperken, ook moeten toegepast worden voor diclofenac.

• Patiënten die lijden aan ernstige hart- of circulatieaandoeningen, zoals hartfalen, hartziekte, circulatieproblemen of reeds een hartaanval of beroerte gehad hebben, zouden diclofenac niet mogen gebruiken.

•  Patiënten met cardiovasculaire risicofactoren (zoals hoge bloeddruk, verhoogde cholesterolwaarden in het bloed, diabetes of roken) zouden diclofenac enkel mogen gebruiken na zorgvuldige overweging.

• Er zal ook aan de gezondheidszorgbeoefenaars geadviseerd worden om regelmatig te herevalueren of het nodig is dat patiënten het geneesmiddel blijven nemen.

Diclofenac is een veel gebruikt geneesmiddel voor het verlichten van pijn en ontsteking, met name in pijnlijke aandoeningen zoals artritis. Het behoort tot een groep van geneesmiddelen die de ‘niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen’ (NSAIDs) genoemd worden. De selectieve COX-2 inhibitoren zijn een aparte groep van NSAIDs.

De veiligheid van NSAIDs is nauwlettend opgevolgd door de regelgevende instanties in de Europese Unie. Herzieningen van deze geneesmiddelen uitgevoerd in 2005, 2006 en 2012 hebben bevestigd dat deze geneesmiddelenals groep van geneesmiddelen geassocieerd zijn met een klein verhoogd risico op arteriële trombo-embolische accidenten, dewelke in sommige gevallen hebben geleid tot hartaanval of beroerte, vooral bij gebruik in hoge dosis en bij langetermijnbehandeling.

De samenvatting van de kenmerken van het product (SKP) en de bijsluiter van alle NSAIDs waarschuwen voor dit risico, en bevelen aan dat NSAIDs gebruikt worden in de laagst mogelijke werkzame dosis en in de kortst mogelijke behandelingsperiode noodzakelijk om de symptomen onder controle te krijgen.

De PRAC herziening van diclofenac werd gestart in oktober 2012 naar aanleiding van de conclusiesvan de herziening van NSAIDs in 2012, deze toonde een licht verhoogd risico aan van deze cardiovasculaire bijwerkingen bij diclofenac in vergelijking met andere NSAIDs - een verhoging gelijk aan deze die we zien bij COX-2 inhibitoren. Het absolute cardiovasculaire risico bij een NSAID hangt af van de onderliggende risicofactoren van een patiënt, zoals hoge bloeddruk en verhoogde cholesterolwaarden. Voor diclofenac zou het totale aantal hartaanvallen verhogen met ongeveer 3 gevallen per jaar per 1000 behandelde personen met gematigd risico (van normaal 8 personen per 1000 personen per jaar naar 11 personen per jaar die het geneesmiddel nemen).

 

HET genereren van het beste bewijsmateriaal om te beantwoorden aan de reglementaire noden van het onderzoek

De beschikbaarheid van concrete aanwijzingen van onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek is een centraal element van de herzieningen van NSAIDs en diclofenac geweest. Dit omvat een onafhankelijk onderzoeksproject genaamd « safety of non-steroidal anti-inflammatory drugs » , opgezet en gefinancierd door het Zevende Kaderwerk Programmavan de Europese Commissie om vragen die in de herziening van NSAIDs in 2006 naar boven kwamen te beantwoorden, wat gegevens opleverde die herzien werden in 2012. Andere groepen hebben ook de cardiovasculaire veiligheid van NSAIDs onderzocht, met name « Coxib and traditional NSAID Trialists » (CNT)  werkgroep, die hun resultaten van een grote meta-analyse van meer dan 600 gerandomiseerde klinische proeven met het EMA hebben gedeeld.

De PRAC aanbeveling zal nu worden onderzochtdoor de Coördinatiegroep voor wederzijdse erkenning en gedecentraliseerde procedures - humaan (CMDh) tijdens zijn zitting van 24-26 juni 2013. Gezondheidszorgbeoefenaren zullen een brief ontvangen met met gedetailleerde informatie over de resultaten van deze herziening. Patiënten die vragen hebben dienen contact op te nemen met hun arts of de apotheker. 


Meer informatie over het geneesmiddel

Diclofenac is vergund voor de verlichting van pijn en ontsteking in een brede waaier van pathologische aandoeningen, waaronder arthritische aandoeningen en acute musculoskeletale aandoeningen. Het is momenteel in de Europese Unie (EU) beschikbaar onder verschillende formuleringen. Demeeste formuleringen zijn voor systemische gebruik (bestemd om in de bloedbaan terecht te komen, via orale of injecteerbare geneesmiddelen). Deze formuleringen worden behandeld in de huidige herziening. Diclofenac-bevattende geneesmiddelen werden vergund door middel van nationale vergunningsprocedures in de Europese lidstaten en zijn sinds vele jaren beschikbaar onder een brede waaier van productnamen.

Diclofenac is een NSAID. De gewone NSAIDs werken door het blokkeren van de effecten van twee cyclo-oxygenase (COX) enzymes, gekend als COX-1 en COX-2, wat resulteert in een verminderde productie van substanties die prostaglandines genoemd worden. Gezien sommige prostaglandines betrokken zijn bij het veroorzaken van pijn en ontsteking op plaatsen van blessures of schade in het lichaam, vermindert een verlaagde productie van prostaglandines deze symptomen.
Naast diclofenac, bevat deze klasse van geneesmiddelen ook ibuprofen en naproxen. Een andere groep van NSAIDS, de zogenoemde ‘COX-2 inhibitoren’ (ook ‘coxibs’ genoemd), werken door het blokkeren van alleen het COX-2 enzyme.

Diclofenac is in België vergund sinds 1975. Het is vandaag beschikbaar en op de markt onder de volgende benamingen: Cataflam, Diclofenac EG, Diclofenac Sandoz Diclofenac Diclofenac Teva Apotex Motifene-polyflam, Voltaren.

De selectieve COX-2 inhibitoren zijn tot op heden beschikbaar in België onder de volgende benamingen: Celebrex, Arcoxia, Dynastar.

Meer informatie over de procedure

De herziening van diclofenac werd gestart op vraag van het Britse geneesmiddelenagentschap, conform artikel 31 van Richtlijn 2001/83/CE.

De herziening werd uitgevoerd door het Risicobeoordelingscomité voor geneesmiddelenbewaking (PRAC), het Comité dat verantwoordelijk is voor de evaluatie van de veiligheid van geneesmiddelen voor humaan gebruik. Het PRAC heeft een aantal aanbevelingen gedaan. Aangezien de diclofenac-bevattende geneesmiddelen allen goedgekeurd werden via nationale procedures, zullen de aanbevelingen van het PRAC worden overgemaakt aan de Coördinatiegroep voor wederzijdse erkenning en gedecentraliseerde procedures - humaan (CMDh: Co-ordination Group for Mutual Recognition and Decentralised Procedures – Human), dat een finaal standpunt zal innemen. De CMDh is een regulerend orgaan waarin de bevoegde nationale autoriteiten van de lidstaten vertegenwoordigd zijn.
Indien het standpunt van de CMDh unaniem gestemd wordt, zal de overeenkomst onmiddellijk geïmplementeerd worden door de lidstaten waar de geneesmiddelen vergund zijn.Echter als het standpunt van de CMDh wordt aangenomen met een meerderheid van stemmen, zal dit standpunt overgemaakt worden aan de Europese Commissie voor de goedkeuring van een EU-breed wettelijk bindend besluit.

 

Contact
vig@fagg.be

  

Laatste update op 16/09/2013