Tijdens zijn zitting van mei 2018 heeft het Risicobeoordelingscomité voor geneesmiddelenbewaking (Pharmacovigilance Risk Assessment Committee - PRAC) van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) de aanbeveling tot schorsing van hydroxyethylzetmeeloplossingen (HES) voor infusie bevestigd, nieuwe maatregelen voor Esmya aanbevolen, de beoordeling van Zinbryta beëindigd en voorzorgsmaatregelen voor hiv-geneesmiddelen uitgevaardigd.
Aanbeveling tot schorsing van hydroxyethylzetmeeloplossingen (HES) voor infusie in de Europese Unie (EU)
Naar aanleiding van een verzoek van de Europese Commissie om bepaalde aspecten van de schorsing van de vergunningen voor het in de handel brengen (VHB’s) van hydroxyethylzetmeeloplossingen (HES) voor infusie te onderzoeken, bevestigde het PRAC de aanbeveling om deze producten in de hele EU te schorsen.
In januari 2018 adviseerde het PRAC om de VHB’s van HES-oplossingen voor infusie te schorsen nadat was gebleken dat deze nog altijd worden gebruikt bij kritisch zieke patiënten en patiënten met sepsis ondanks de beperkingen ingevoerd in 2013 om het risico van nierbeschadiging en overlijden bij deze patiënten te verminderen.
Deze aanbeveling werd bekrachtigd door de Coördinatiegroep voor wederzijdse erkenning en gedecentraliseerde procedures - Humaan (CMDh) en naar de Europese Commissie gezonden. In april 2018 werd het PRAC door de Europese Commissie verzocht om na te gaan of de schorsing van de VHB’s zou kunnen leiden tot een onvervulde medische behoefte. Verder werd het PRAC ook verzocht om na te gaan of aanvullende risicobeperkende maatregelen haalbaar en doeltreffend zouden zijn.
Na analyse van de relevante gegevens over deze specifieke aspecten, bevestigde het PRAC nu de eerdere aanbeveling om HES-oplossingen voor infusie te schorsen. De PRAC-aanbeveling zal nu naar de CMDh worden verzonden ter bespreking tijdens de vergadering van 23-25 mei 2018.
In België zijn geneesmiddelen op basis van hydroxyethylzetmeel (HES) onder de volgende merknamen verkrijgbaar: TETRASPAN, VENOHES, VOLULYTE en VOLUVEN.
Meer informatie vindt u terug op de website van het EMA.
Nieuwe maatregelen om het risico van zeldzame maar ernstige leverbeschadiging met Esmya, dat wordt gebruikt bij uteriene fibromen, te beperken - Regelmatig testen van de leverfunctie tijdens de behandeling noodzakelijk
Het PRAC heeft de beoordeling van Esmya (ulipristalacetaat), opgestart naar aanleiding van meldingen van ernstige leverschade, voltooid. Na analyse van al het bewijsmateriaal besloot het PRAC dat het geneesmiddel niet mag worden gebruikt bij vrouwen met leverproblemen, en dat bepaalde andere patiënten nieuwe behandelingskuren mogen opstarten op voorwaarde dat hun leverfuncties regelmatig worden getest.
Esmya wordt gebruikt voor de behandeling van matige tot ernstige symptomen van uteriene fibromen (goedaardige tumoren in de baarmoeder). Het geneesmiddel heeft bewezen effectief te zijn in het verminderen van bloedingen en anemie, en het verminderen van de grootte van de fibromen.
Het PRAC concludeerde dat Esmya mogelijks heeft bijgedragen tot de ontwikkeling van een aantal gevallen van ernstige leverschade[1] en heeft daarom de volgende aanbevelingen uitgevaardigd om dit risico tot een minimum te beperken.
- Esmya mag niet worden gebruikt bij vrouwen met leverproblemen.
- Voor aanvang van elke behandelingskuur moet een leverfunctietest worden uitgevoerd, en de behandeling mag niet worden gestart wanneer de leverenzymspiegels meer dan tweemaal de bovengrens van normaal zijn.
- Tijdens de eerste 2 behandelingskuren en 2 tot 4 weken na stopzetting van de behandeling moeten de leverfuncties eenmaal per maand worden getest. Als de test abnormaal is (leverenzymspiegels meer dan drie keer de bovengrens van normaal), moet de arts de behandeling stopzetten en moet de patiënt nauwlettend worden opgevolgd.
- Enkel bij vrouwen die niet in aanmerking komen voor chirurgie, mag Esmya voor meer dan één behandelingskuur worden gebruikt. Vrouwen die op het punt staan een ingreep te ondergaan, mogen slechts één behandelingskuur volgen.
- In het doosje van het geneesmiddel zal een kaartje worden gestopt om patiënten te informeren over de noodzaak van levermonitoring en om hen contact te laten opnemen met hun arts wanneer zij symptomen van leverbeschadiging ontwikkelen (zoals vermoeidheid, vergeling van de huid, donkere urine, misselijkheid en braken).
- Er moet onderzoek worden verricht naar de effecten van Esmya op de lever en om na te gaan of deze maatregelen de risico’s doeltreffend beperken.
In februari 2018, nog tijdens de beoordeling, had het PRAC al voorlopige aanbevelingen geformuleerd. Zo mochten er geen nieuwe behandelingen met Esmya worden opgestart. Na afronding van de beoordeling kwam het PRAC tot de conclusie dat nieuwe patiënten een behandeling mogen opstarten in overeenstemming met de bovenstaande aanbevelingen om de kans op leverbeschadiging tot een minimum te beperken.
Deze aanbevelingen zullen nu worden doorgezonden naar het Comité voor geneesmiddelen voor menselijk gebruik (CHMP) met het oog op de goedkeuring van het definitieve advies van het EMA, dat vervolgens naar de Europese Commissie zal gaan voor een definitief wettelijk besluit.
Er zal een brief naar alle artsen worden verstuurd om hen op de hoogte te stellen van de nieuwe gebruiksbeperkingen. Deze beperkingen zullen ingaan na de beslissing van de Europese Commissie.
In België is het geneesmiddel Esmya vergund en gecommercialiseerd.
Meer informatie vindt u terug op de website van het EMA.
EMA-beoordeling van Zinbryta bevestigt dat voordelen niet opwegen tegen risico’s
Geneesmiddel tegen multiple sclerose niet langer vergund en teruggeroepen uit ziekenhuizen en apotheken.
Het PRAC heeft bevestigd dat het geneesmiddel tegen multiple sclerose, Zinbryta (daclizumab bèta), kan leiden tot ernstige en zelfs fatale immuunreacties die de hersenen, lever en andere organen kunnen aantasten.
Patiënten lopen van bij het begin van de behandeling en tot enkele maanden na stopzetting ervan risico, en het valt niet te voorspellen welke patiënten zullen worden getroffen. Het PRAC bevestigde daarom de eerdere conclusies dat de risico’s van Zinbryta groter zijn dan de voordelen voor patiënten met multiple sclerose.
Gezondheidszorgbeoefenaars moeten patiënten die met Zinbryta worden behandeld, blijven opvolgen volgens de aanbevelingen van maart 2018.
Er zijn geen onmiddellijke gevolgen verbonden aan de herziening door het PRAC, aangezien Zinbryta niet langer is toegestaan in de EU. Op 27 maart 2018 werd de VHB ingetrokken op verzoek van Biogen Idec Ltd zelf, de firma die het geneesmiddel in de handel bracht. Zinbryta is niet langer verkrijgbaar in ziekenhuizen en apotheken in de EU.
Binnenkort zal een volledig beoordelingsrapport worden gepubliceerd.
Zinbryta is niet langer toegelaten in België.
Meer informatie vindt u terug op de website van het EMA.
Dolutegravir mag niet worden gebruikt bij vrouwen met zwangerschapswens zolang EMA-beoordeling niet is afgerond
Het EMA onderzoekt de voorlopige resultaten van een studie rond vier gevallen van geboorteafwijkingen, zoals spina bifida (misvormd ruggenmerg), bij baby’s van wie de moeders zwanger werden tijdens een behandeling met een hiv-geneesmiddel op basis van dolutegravir. In afwachting van de analyse van het nieuwe bewijsmateriaal heeft het EMA de volgende voorzorgsmaatregelen geformuleerd:
- hiv-geneesmiddelen op basis van dolutegravir mogen niet worden voorgeschreven aan vrouwen die zwanger willen worden;
- vrouwen in de vruchtbare leeftijd moeten doeltreffende anticonceptie gebruiken tijdens het gebruik van geneesmiddelen die dolutegravir bevatten.
De studie, die betrekking heeft op baby’s van 11.558 met hiv besmette vrouwen in Botswana, toonde aan dat 0,9 % van de baby’s (4 op 426) waarvan de moeders zwanger werden tijdens het gebruik van dolutegravir een neuraalbuisdefect had, vergeleken met 0,1 % van de baby’s (14 op 11.173) waarvan de moeders andere hiv-geneesmiddelen gebruikten. Definitieve resultaten worden over ongeveer een jaar verwacht.
Vrouwen die dolutegravir kregen voorgeschreven, mogen hun behandeling niet stopzetten zonder eerst hun arts te raadplegen.
Het EMA zal de aanbevelingen na voltooiing van de beoordeling zo nodig bijwerken.
Informatie voor patiënten
- Uit de voorlopige gegevens blijkt dat het gebruik van dolutegravir voor de behandeling van hiv vóór de zwangerschap het risico van geboorteafwijkingen, zoals spina bifida (misvormd ruggenmerg), kan verhogen.
- Als u dolutegravir gebruikt en zwanger kunt worden, moet u een doeltreffend anticonceptiemiddel gebruiken.
- Als u dolutegravir gebruikt en zwanger wilt worden, moet u met uw arts bespreken of dolutegravir de meest geschikte behandeling blijft.
- Als u zwanger bent en dolutegravir gebruikt, moet u contact opnemen met uw arts. U mag het gebruik van dolutegravir niet stopzetten zonder uw arts te raadplegen, omdat dit uzelf en uw ongeboren kind kan schaden.
- Neem contact op met uw arts als u zwanger wordt, denkt zwanger te zijn of van plan bent zwanger te worden. Uw arts zal uw behandeling beoordelen.
- Als u vragen heeft over uw behandeling of anticonceptie, neem dan contact op met uw arts of apotheker.
Informatie voor gezondheidszorgbeoefenaars
- De voorlopige resultaten van een observationele studie tonen een verhoogd risico van neuraalbuisdefecten bij baby’s van vrouwen die dolutegravir namen op het moment van de bevruchting. Er zijn geen gevallen gemeld bij baby’s van vrouwen die later tijdens de zwangerschap de behandeling met dolutegravir startten.
- Reproductieve toxiciteitsonderzoeken leverden geen relevante resultaten op. Ook andere gegevens over het gebruik van dolutegravir tijdens de zwangerschap, waaronder gegevens uit het Antiretroviral Pregnancy Registry (APR), klinische proeven en post-marketing gebruik, toonden geen risico van neuraalbuisdefecten aan.
- Uit voorzorg krijgen gezondheidszorgbeoefenaars in de EU het volgende advies:
- dolutegravir mag niet worden voorgeschreven aan vrouwen in de vruchtbare leeftijd die zwanger proberen te worden;
- voor een behandeling met dolutegravir op te starten, moet een zwangerschap worden uitgesloten bij vrouwen in de vruchtbare leeftijd;
- vrouwen in de vruchtbare leeftijd die dolutegravir gebruiken, moeten geadviseerd worden om tijdens de gehele duur van de behandeling doeltreffende anticonceptie te gebruiken;
- als een zwangerschap in het eerste trimester wordt bevestigd terwijl een vrouw dolutegravir gebruikt, moet worden overgeschakeld op een alternatieve behandeling tenzij er geen geschikt alternatief is.
- Deze aanbevelingen zullen via een rechtstreekse mededeling aan de gezondheidszorgbeoefenaars (DHPC) worden rondgestuurd naar alle gezondheidszorgbeoefenaars in de EU.
In België zijn geneesmiddelen op basis van dolutegravir onder de volgende merknamen verkrijgbaar: Tivicay, Triumeq.
Meer informatie vindt u terug op de website van het EMA.